Yeni İpek Yolu’nun en önemli bölgelerinden birisi hiç şüphesiz Ortadoğu’dur. Bu nedenle Ortadoğu bölgesinin güvenlik, istikrar ve barışı gerek Kara İpek Yolu gerekse Deniz İpek Yolu açısından hayati öneme sahiptir. Ancak bugün Suriye iç savaşı nedeniyle Ortadoğu bölgesinde gerçek bir güvenlik ve barış ortamı olduğu söylenemez. 2011 yılından beri yaşanan Suriye iç savaşı bölgenin güvenlik ve barış ortamını tamamen olumsuz etkilemiş ve bölgenin geleceği konusunda bir belirsizliğe neden olmuştur. Bu belirsizlik bölgenin kalkınması için Yeni İpek Yolu kapsamında doğrudan ya da dolaylı olarak yapılacak yatırımları etkilemiştir.
Yeni İpek Yolu açısından bakıldığında, Suriye’nin coğrafi konumu çok büyük stratejik öneme sahiptir. Ancak bugün iç savaş nedeniyle bu konum tamamen işlevsiz bir durumdadır. 7 yıldan beri var olan güvensiz atmosfer Yeni İpek Yolu’nun bu bölgedeki geleceği açısından endişeye sebep olmaktadır. Nitekim Yeni İpek Yolu çerçevesinde gerçekleştirilen projelerin büyük çoğunluğu uzun vadeli ve sınır ötesi niteliktedir. Özellikle sınır ötesi altyapı projeleri en az iki ülkeyi doğrudan ilgilendirmektedir. Ayrıca sınır ötesi altyapı projelerine paralel olarak düşünülen diğer bölgesel yatırımlar bu belirsizlik durumundan olumsuz etkilenmektedir. Bu nedenle İpek Yolu’nun Ortadoğu’daki geleceği için Suriye iç savaşının sonlandırılması gerekmektedir.
Suriye iç savaşının çözümü konusunda en çok çaba harcayan ülkelerden birisi Türkiye’dir. Çünkü iç savaşın doğurduğu terörizm, mülteci akını gibi olumsuz sonuçlardan en çok etkilenen ülke Türkiye’dir. Bu durum Suriye iç savaşının çözümünde Türkiye’yi daha fazla inisiyatif almaya mecbur bırakmıştır. Suriye iç savaşının bitmesi için 27 Ekim 2018 tarihinde Türkiye yeniden ev sahipliği yaptı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ev sahipliğinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya Başbakanı Angela Merkel'in katılımıyla Vahdettin Köşkü'nde gerçekleştirilen Suriye konulu dörtlü zirvenin ardından liderler, ortak basın toplantısı düzenledi.
Ortak basın toplantısında Başkan Erdoğan, “Esed'in durumunu Suriye halkının iradesi belirleyecektir. Esed bize göre muteber bir isim değildir. Meseleye sadece askeri yöntemlerle çözüm bulunamaz.” açıklamasında bulundu. Erdoğan'ın konuşması sonrası Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin açıklama yaptı. Putin, “Suriye'de çözüm ancak diplomasi yoluyla mümkün olabilir. Suriye’nin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı duyulmalı, Suriye halkı kendi kaderini kendileri tayin etmelidir. İran olmadan bu konu çözülemez.” açıklamasında bulundu. Putin'in ardından Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron açıklama yaptı. Macron, "Bugünkü önceliğimiz terörle mücadeledir. Suriye'de özgür ve şeffaf bir seçim yapılmalı. Suriyelilerin ülkelerine dönebileceği bir çözüm olmalı. İnsani yardım koridorlarının oluşturulması gerekiyor." dedi. Ortak basın toplantısında son olarak Almanya Başbakanı Angela Merkel konuştu. Merkel, konuşmasında şu ifadeleri kullandı: “Sadece askeri değil, siyasi bir çözüm hayata geçirilmeli. Bütün Suriye halkının oy kullanabileceği bir seçim yapılmalıdır.”
Görüldüğü gibi ilgili bütün ülkeler Suriye iç savaşının sonlanmasını arzu etmektedirler. Türkiye, Rusya, Fransa ve Almanya Kuşak ve Yol stratejisini kabul etmiş ülkelerdir. Bu kapsamda Yeni İpek Yolu hedefi için tarihi ortak sorumluluklar almalıdırlar. Bunun aksine, bir taraftan Yeni İpek Yolu konusunda mutabakata varıp diğer taraftan jeostratejik oyunlar içerisinde yer almak Yeni İpek Yolu hedefi için fayda sağlamamaktadır. Suriye iç savaşının çözümüyle sağlanacak yeni güvenlik ve barış ortamı ilgili bütün taraflara ve Ortadoğu bölgesine olumlu yararlar sağlayacaktır. Bu sonuca paralel olarak Yeni İpek Yolu yatırımları hızlanarak bölge yeni bir kalkınma alanına dönüşecektir. Bu nedenle tarafların bu bilinçle siyasi ve diplomatik roller peşinde koşması gerekmektedir. Suriye çözümü konusunda ortaya konulacak samimi siyasi davranışlar Yeni İpek Yolu’nun Ortadoğu’daki geleceğini olumlu etkileyecek ve istikrarlı bir ortam sağlayacaktır.
Fatih ÖZTOSUN, TRT ÇİNCE