İran’ın 20 Ocak tarihinde teknik arızayı öne sürerek Türkiye’ye gaz akışını 10 gün süreyle kesmesi, kamuoyunda pek çok asılsız iddianın ortaya atılmasına yol açtı.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, sürecin kısaltılması adına girişimlerin sürdüğünü belirtirken, 22-23 Ocak’ta sorunun çözümü adına, Bakanlıktan bir ekibin İran’a gönderildiğini söyledi. Türkiye’nin doğal gaz sisteminde olağan akışa uygun bir planlamanın söz konusu olduğunu aktaran Bakan Dönmez, “Kışa depolarımız dolu girdik ancak tüketimi de göz önünde bulundurmak gerekiyor” şeklinde konuştu.
Dönmez, kamuoyunda kesintinin borçtan kaynaklı olduğuna ilişkin söylentilere karşılık olarak ise, “İran’a kesinlikle bir borcumuz söz konusu değil. Karşı taraftan da böyle bir açıklama yapılmış değil” dedi.
73 İLDE REKOR TÜKETİM
Türkiye'de 81 ilin 73’ünde geçmiş yıllarda olmayan doğal gaz tüketimi gerçekleştiğini ve ısınma amaçlı evsel tüketimin yüzde 60 arttığını dile getiren Dönmez, şöyle konuştu: “Süreçten daha az etkilenecek sanayi kuruluşlarıyla yaptık bu planlamayı. Sanayi kesimini birkaç günlük kısıntıyla yöneterek, vatandaşa etkisini hissettirmemeye gayret ediyoruz. Sanayicilerin bir kısmı birkaç gün tam kapasite durup sonra çalışmak istedi. Fırın gibi yüksek enerji gerektiren süreçleri olan firmalar da var. Onlar için de asgari düzeyde gaz elektrik arzı yapmamız gerekiyordu. Her iki model de sanayicinin isteğine bağlı olarak ilerliyor.”
İran ile kontrat 2026’da sona eriyor
• Türkiye ile İran arasında 1996 yılında yıllık 9.6 milyar metreküp doğal gaz alımı için 30 yıllık sözleşme imzalandı. Sözleşme 2026 yılında sona eriyor. Türkiye’nin gaz ithalatında İran’ın payı ortalama yüzde 11 olurken, İran'ın yanı sıra Rusya ve Azerbaycan Türkiye'nin en büyük gaz tedarikçileri konumunda bulunuyor. Ayrıca gaz ithalatını bir kısmı da LNG(Sıvılaştırılmış Doğal Gaz) olarak gerçekleştiriliyor. İran ile önceki yıllarda da gaz tedariğinde çeşitli sorunlar yaşanırken, BOTAŞ yetkilileri sorunu en kısa sürede çözüme kavuşturmak adına İran'a gitti.
Doğal gaz kesintisi yapılmıyor
Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ), doğal gazda kesinti iddialarına ilişkin yaptığı açıklamada, “3 gün süreyle doğal gaz kesintisi ifadesi gerçeği yansıtmamaktadır. İran tarafından 10 gün süreyle gaz arzının sağlanamayacağı bilgisinin ardından günlük yüzde 40 kısıntı uygulanacağı, müşterilere 36 saat öncesinden bildirildi” ifadesini kullandı.
İran'a borcumuz yok
• Geçtiğimiz gün, yaşanan gaz kesintisinin teknik arıza sebebiyle değil de Türkiye’nin İran’a olan borcundan dolayı yaşandığı iddiası ortaya atıldı. Hem BOTAŞ tarafından hem de Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez tarafından yapılan açıklamalarda bu iddia net bir şekilde yalanlandı. BOTAŞ tarafından yapılan açıklamada, İran dahil hiç bir tedarikçiye borç bulunmadığı duyuruldu.
Depolardaki gaz bitmedi
İran tarafındaki sorundan kaynaklanan kesinti sonrası iddialar ortaya atılırken, bunlardan en dikkat çekeni Türkiye’nin gaz fiyatlarının yükseldiği yaz mevsiminde depolardaki gazı tükettiği ve bu nedenle depolarda gaz kalmadığı yönündeydi.
Bu iddiaları da net şekilde yalanlayan BOTAŞ, "Türkiye’nin yaz dönemi doğal gaz talebi uzun dönemli doğal gaz alım ve satım anlaşmalarımıza bağlı boru ve LNG arz kaynaklarından sağlanmaktadır. Her yıl olduğu gibi bu yıl da planlamalarımız kapsamında depolama tesislerimizde azami miktarda doğal gaz depolanmıştır. İhtiyaç duyulan günlerde doğal gaz depolarından gaz kullanımı yapılmaktadır” dedi.
Sözleşmelerin büyük kısmı yenilendi
• Doğal gaz arzında önceliklerinin konutlar ve iş yerleri olduğunu belirten Fatih Dönmez, “Sanayimiz üretim kapasitesi açısından iyi bir seviyeye gelmişti. Bizim de kontrol edemediğimiz durumlar olunca yansıtmak zorunda kalıyoruz” diye konuştu. Türkiye’nin geçen yıl sonu itibarıyla sona eren doğal gaz alım sözleşmelerine de değinen Dönmez, sözleşmelerin büyük kısmının yenilendiğini aktardı.
Depolar aktif şekilde kullanılıyor
İran doğal gazına ilişkin ortaya atılan iddialardan biri de, 2018 Ocak'ta depolarda doğal gazın yüzde 73, şimdi yüzde 32 olduğu yönündeydi. BOTAŞ, konuya şu şekilde açıklık getirdi: “Doğal gaz depoları yaz dönemlerinde doldurulup, kışın ihtiyaca göre kullanılıyor. Doluluk oranları kış koşullarına göre değişkenlik gösterebiliyor. Kışın talebi karşılamak adına depolarımız planlamalarımız çerçevesinde azami seviyede kullanılmaktadır.
YeniŞafak