Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 100. yıldönümü, TÜRKSOY'da kutlandı

Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı TÜRKSOY, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 100. yıldönümü çerçevesinde program düzenledi.

Azerbaycan Cumhuriyeti, Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri'nin kuruluşu ve Nuri Paşa komutasındaki Kafkas İslam Ordusu'nun Bakü'ye gelmesinin 100. yıl dönümleri dolayısıyla, TÜRKSOY Genel Sekreterliği'nde "Azerbaycan Siyasi Jurnalistikanın Teşekkülü ve İnkşafı (1900-1920-ci İller)" kitabı tanıtıldı.

TÜRKSOY, Azerbaycan Büyükelçiliği, "2018 Harekatı" ve "Yerli Düşünce Derneği"nin işbirliğinde düzenlenen etkinliğe Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Yalçın Topçu, Azerbaycan'ın Ankara Büyükelçisi Hazar İbrahim, TÜRKSOY Genel Sekreter Yardımcısı Prof. Dr. Fırat Purtaş, 2018 Harekatı Kurucu Üyesi ve Türkiye Temsilcisi Saide Ekmen, Gazeteci Yazar Doç. Dr. Elnur Niftaliyev, Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri’nden temsilciler ve basın mensuplarının yanı sıra çok sayıda davetli yer aldı.

Program, şehitler için saygı duruşu ve iki ülkenin milli marşlarının okunmasıyla başladı.

“TÜRKSOY'un kuruluşunun temelinde Türk halkları arasındaki dil, tarih, inanç, gönül birlikteliği var”

Programın açılış konuşmasını yapan TÜRKSOY Genel Sekreter Yardımcısı Prof. Dr. Fırat Purtaş, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin 100. yılı çerçevesinde böyle bir etkinliği evsahipliği yapmak ve 100 yıl önce Azerbaycan'ın bağımsızlığının temellerini atan büyük isimleri, aydınları hep birlikte anmaktan duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Bu yıl TÜRKSOY'un da 25. yılını kutladığını hatırlatan Purtaş, "Bu yıl Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 100. yılı olduğu gibi, TÜRKSOY'un da kuruluşunun 25. yıldönümü. TÜRKSOY 1993 yılında Türk cumhuriyetleri kültür bakanlarının imzasıyla Türk cumhuriyetleri arasında oluşturulan, ilk çoktaraflı işbirliği yapısında uluslararası bir kuruluş. TÜRKSOY'un kuruluşunun temelinde bu ülkelerin halkları arasındaki dil birlikteliği, tarih birlikteliği, inanç birlikteliği, gönül birlikteliği yatmaktadır. Bu birlikteliğin daha da pekiştirilmesi için çeyrek asırdır faaliyet gösteren bir uluslararası örgüt. Mutlulukla söyleye biliriz ki, TÜRKSOY artık Birleşmiş Milletler, UNESCO ve dünyanın pek çok kültür merkezide adından saygıyla bahsedilen saygın bir kültürel diplomasi örgütüdür." diye konuştu.

“TÜRKSOY’un temel felesefesi 100 yıl önce Azerbaycan’ı kuran Türk aydınlar tarafından atıldı”

TÜRKSOY'un kuruluş temelini oluşturan fikirlerin de temellerini 20. yüzyılın başlarında Azerbaycan Cumhuriyetini kuran aydınlar tarafından atıldığını vurgulayan Fırat Purtaş, "Bu fikrin temellerini 100 sen önce Azerbaycan Cumhuriyetini kuran aydınlar atmışlar. Azerbaycanlı aydınlar, Gaspıralı İsmail'in kurmuş olduğu Usul-ü Cedit okullarında yetişen öğrenciler, gençler, 1900 - 1920 yılları arasında çıkardıkları gazetelerle, dergilerle daha 20 yaşlarında bugünkü bağımsızlığın temelini atmış ve bugün bizi biraraya getiren, bizi birleştiren, aramızdaki kardeşlik bağlarını güçlendiren fikirleri, işte bu dönemde Bakü'de, İstanbul'da, Kazan'da savunarak, neşrettikleri yayınlar ile bu fikri toplumun geneline yerleştirmişler. Bu sayede Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin kurucusu Mehmet Emin Resulzade'nin dediği gibi yükselen bayrak bir daha inmemiş,1991 de kısa bir aradan sonra, yeniden Azerbaycan'ın semasında yükselmiştir. Türk halklarının kardeşliği ideali ortadan kalkmamış, yeniden canlanmış, her zaman varolan, süreklilik gösteren bu fikir, 1990'dan sonra yeniden güçlenerek günümüze kadar devam etmiştir. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti, onu kuran aydınların fikirleri sayesinde bugün 100. yaşını bütün Türk Dünyası'nda kutluyor. Azerbaycan ve bütün Türk devletlerine bağımsızlıklarını koruyarak ebediyete kadar mevcudiyetlerini devam ettirmesini diliyor, bu fikirle bu mücadeleyi veren ve pek çoğu Stalin zulmüyle şehit edilmiş bu öncüleri saygıyla, rahmetle, minnetle anıyorum." şeklinde konuştu.

“Azerbaycan ve Türkiye dar zamanda bir birinin yanında olan “ikiz kardeş””

Programda konuşma yapan Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Yalçın Topçu, bu etkinliğe evsahipliği yapan TÜRKSOY'un önemine değinerek, kuruluşun Türk-İslam Dünyasının UNESCO'su olarak değerlendirdi. Azerbaycan ve Türkiye arasındaki ilişki ve kardeşlik bağlarının dünyanın hiçbir yerinde rastlanmadığına vurgu yapan Topçu, iki ülkenin aynı aile içerisindeki "ikiz kardeş" vasfında olduğunu söyledi. Dar zamanlarında iki ülkenin birbirinin yanında olduğunu, yardımına koştuğunu ifade eden Topçu, Atatürk'ün Azerbaycan'la ilgili ifadesini de anımsatarak, şunları kaydetti:

"Bir aile olur, ailenin içerisinde 6-7 tane kardeş olur. Bunların iki tanesi ikiz olur. Onların beraber başları ağrır. Beraber üzülürler, sevinirler. Azerbaycan ile biz böyleyiz. Biz, ikiz kardeşiz. Azerbaycan, en dar anında, Türkiye dardaysa, Türkiye'nin yardımına koşmuştur. Türkiye de en dar anında, Azerbaycan dardaysa, onun yardımına koşmuştur. Atatürk, Azerbaycan'la ilgili konuşmasında diyor ki; 'Onların sevinci sevincimiz, kederi kederimizdir.' Bu, tarih boyu hep böyle olmuştur. Bu 6 devletimiz, kıyamete dek güçlü ve müstakil şekilde bağımsız olacaktır. Azerbaycanımızın 3 renkli bayrağı, en yükseklerde dalgalanacaktır."

Batı medeniyetinin dünyasında, soykırım ve mezalim olduğunu söyleyen Topçu, Batı'ya karşı "ikiz kardeş" Ankara ve Bakü'nün ayağa kalkması gerektiğinin altını çizerek şunları söyledi:

"Şunların medeniyetinin hakim olduğu dünyaya bir bakın. Doğu Türkistan'dan itibaren Avrupa'nın ortasına kadar bir bakın. Daha dün Srebrenitsa'da Aliya'nın çocuklarını, dünyanın gözü önünde soykırıma tabi tuttular. Filistin'de aynı şey. Irak'ı, Suriye'yi yerle yeksan ettiler. Kürdün, Türkmenin, Arabın çocuğunu alçakça katlediyorlar. Kafkaslar'da kan dökülüyor. Arakan'da bir yudum suyla buluşamayan çocuklar hayatlarını yitiriyor. Afrika'da mezalimi anlatacak dilimiz yok. Bütün bunları yapan, bizim medeniyetimiz değil. Bu dünyanın bizim medeniyetimize ihtiyacı var. Onun için Bakü'nün ve Ankara'nın ayağa kalkması lazımdır. Neticede, bu ikiz kardeş ayağa kalkarsa diğer kardeşlerin elinden tutacaktır. Filistinliler de Aliya'nın evlatları da hayatlarından emin olacaklardır."

"Azerbaycan'ı diğer Türk halkları örnek aldı"

Etkinliğe evsahipliği yapan TÜRKSOY'a teşekkürlerini ileterek konuşmasına başlayan Azerbaycan'ın Ankara Büyükelçisi Hazar İbrahim, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyetinin kuruluşunun 100. yılının "Kardeş Türkiye"nin her bir bölgesinde çeşitli etkinliklerle kutlandığını belirtti.

Azerbaycan Cumhuriyetinin 100. kuruluş yıldönümünün başta Azerbaycan olmak üzere bütün Türk-İslam coğrafyası için çok önemli olduğunu kaydeden Büyükelçi, "1918 yılında bütün Türk Dünyası ve İslam coğrafyasında ilk demokratik cumhuriyet olan Azerbaycan Demokratik Cumhuriyetinin kurulması herkes için örnek oldu. Azerbaycan'ı diğer kardeş Türk halkları örnek alarak kendi cumhuriyetlerini kurdu." dedi.

Bugün tanıtımı yapılan "Azerbaycan'da siyasi gazeteciliğin oluşumu ve gelişimi" kitabının o dönemin birçok olayının yansıtılmasını sağladığını vurgulayan İbrahim, Azerbaycan'ın kurulduğu ilk aylarda Azerbaycanlı aydınların kendi ülkelerini tanıtmak için çok büyük çaba sarfettiklerini ve büyük bir "kahramanlık örneği" gösterdiklerini kaydetti.

İbrahim, bugün üstlerine düşen görevin, Azerbaycanlı aydınların 20. yüzyılın başında yaptıkları işi devam ettirerek ülkelerini tanıtmak, kalkındırmak ve kuvvetlendirmek olduğunu vurguladı. Azerbaycan yönetiminin bugün yürüttüğü başarılı siyaset nedeniyle Azerbaycan'ın uluslararası arenada tanındığı ve saygı gördüğünü vurgulayan İbrahim, bugün ülkesinin iyi eğitilmiş, güçlü insan kaynağına sahip olduğunu belirtti.

“2018 harekatı 2018 yılıyla sınırla kalmayacak”

2018 Harekatı Kurucu Üyesi ve Türkiye Temsilcisi Saide Ekmen ise konuşmasında “2018 Harekatı” hakkında bilgi verdi. Ekmen, 2018 yılının Azerbaycan için dünya tarihine yazılan birçok önemli olayları ile hatırlanacak olduğunu belirtti.

Azerbaycan Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100. yıldönümünde tüm ülkede resmi olarak kutlanması konusunda İlham Aliyev’in 16 Mayıs 2017 tarihli kararname imzaladığını hatırlatan Ekmen, bu kararnameyi esas alarak, ülkenin siyasi,ekonomik, bilim, kültür, akademik ,hukuk ve diğer sahalarda tanınmış 100 kurucu üyenin teşebbüsü ile “2018 Harekâtı”nı kurduklarını ifade etti. Kurucu üyeler hakkında da bilgi veren Saide Ekmen, “2018 Harekâtı;Azerbaycan’ı,tarihimizi,millî düşünce ve duygularımızı,kültürümüzü tüm dünyaya tanıtmak için kurulmuş bir teşkilattır.Harekat faaliyeti sadece 2018 yılı ile sınırlı kalmayıp gelecek yıllarda da aktif bir şekilde devam edecektir.Bu amaçla kurucularımız arasında Prof.Jale Aliyeva,Adil Aliyev,Sona Aliyeva,Türkiye’nin Eski Azerbaycan Büyükelçisi Hulusi Kılıç,KırgızistanEski Dışişleri Bakanı Diplomat Askar Aytmatov, Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Yalçın Topçu ve başka birçok değerli insanlar vardır.” dedi.

Programda, 2018 Harekâtı Kurucu üyesi Gazeteci-Yazar Doç. Dr. Elnur Niftaliyev tarafından, “Azerbaycan Siyasi Jurnalistikanın Teşekkülü ve İnkşafı (1900- 1920-ci İller) adlı kitabının tanıtımı gerçekleştirdi. Niftaliyev, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin kurucuları olan aydınların milli mücadelesi, fikri gelişimi ve bağımsızlık görüşlerinin yayınlar vasıtasıyla geniş kitlelere aktarılma çabasına değindi.

Programda ayrıca Azerbaycan'ın genç aydınlarının temsilcisi olarak konuşma yapan Turan Gafarlı, Azerbaycan'ın bağımsızlık mücadelesi yıllarına ilişkin eğitim aldığı İngiltere'de yapılan çalışmalar hakkında bilgi verdi.