SOCAR Türkiye CEO’su Zaur Gahramanov Trend haber ajansına özel açıklamarda bulunarak, “Petkim RES, 17 rüzgar türbini ile tam kapasite çalıştığında yılda yaklaşık 200 gigavat saat elektrik üretebilecek” dedi. Ayrıca Gahramanov SOCAR Türkiye'nin 2018 yılındaki başarıları ve 2019 yılına ilişkin hedeflerini açıkladı.
Geçen seneyi SOCAR Türkiye için nasıl nitelendirirdiniz? 2018 yılı şirket için ne kadar başarılı oldu?
2018 yılı, iki dev projemizin açılışını gerçekleştirdiğimiz için, aynı zamanda yeni yatırım planlarının oluşturulması adına SOCAR Türkiye için önemli bir yıldı. Azerbaycan ve Türkiye’nin çok önemli stratejik yatırımı olan Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi’nin (TANAP) Eskişehir’e kadar olan kısmı açıldı ve Türkiye’ye ticari gaz verilmeye başlandı. Yine aynı yıl içinde TANAP, Yunanistan sınırında TAP ile de birleşti. Böylece ilk etapta yıllık 16 milyar metreküp gaz taşıyacak olan TANAP’ın hem Türkiye’ye hem de Avrupa’ya gaz akışının önemli kilometre taşları tamamlanmış oldu. TANAP ile taşınacak gazın 6 milyar metreküpü Türkiye’de kalırken, 10 milyar metreküpü TAP yoluyla Avrupa’ya ulaşacak. TANAP aracılığı ile Türkiye’nin ihtiyacının yaklaşık yüzde 12’si karşılanabilecek. Önümüzdeki dönemde ek yatırımlarla TANAP’ın kapasitesi kademeli olarak önce 24 milyar metreküpe, ardından 31 milyar metreküpe kadar çıkarılabilecek.
Bizim için 2018 yılında gerçekleşen bir diğer önemli proje ise STAR Rafineri’ydi. 19 Ekim’de Azerbaycan ve Türkiye Cumhurbaşkanlarının katılımıyla, büyük bir törenle hizmete açılan STAR Rafineri’de üretim başladı ve planlandığı gibi devam ediyor. Tam kapasiteye ulaşmak için artık gün sayıyoruz. Yıllık 10 milyon ton ham petrol işleme kapasitesine sahip olan rafineri, her yıl cari açığın kapanmasına 1.5 milyar dolarlık katkı sağlayacak ve Türkiye’nin ithalata olan bağımlılığını önemli ölçüde azaltacak. Türkiye’nin ilk ve tek entegre petrokimya şirketi olan Petkim de, verimlilik ve dijitalleşmeye odaklandığı 2018 yılını başarıyla tamamladı. Önümüzdeki aylarda bu başarıyı rakamlarla da açıklayabileceğiz.
Bunların yanı sıra 2018 yılının bir diğer önemli gelişmesi de, İzmir Aliağa’da bulunan 1.453 hektarlık arazimizin, Ekim 2018’de Türkiye’nin ilk Özel Endüstri Bölgesi unvanını kazanması oldu. Bu unvanla birlikte yatırımlarımız hız kazanacak; Türkiye ve Azerbaycan ekonomileri için değer yaratmaya devam edeceğiz.
Azerbaycan’la Türkiye arasındaki işbirliğini ve genelde Türkiye ekonomisinin kalkınmasında SOCAR’ ın rolünü nasıl değerlendirirdiniz?
Dünyanın büyük ekonomilerine baktığımızda, üretim gücünün ve katma değerli üretim potansiyelinin ne kadar kritik bir öneme sahip olduğunu görebiliyoruz. Coğrafi ve jeopolitik konumunun yanı sıra sürekli büyüyen ve gelişmekte olan bir ülke olması, genç ve dinamik nüfusu ve sayısız potansiyeli ile Türkiye de daha çok üreterek, uluslararası arenada gücünü artırmayı hedefliyor. SOCAR Türkiye olarak bugün, Azerbaycan’ının Ulusal Önderi Haydar Aliyev’in “Bir millet, iki devlet” ülküsü çerçevesinde gelişen Türkiye- Azerbaycan işbirliğinin ekonomik boyuttaki en önemli temsilcisi konumundayız. SOCAR’ın global operasyonlarında en önemli coğrafyalardan biri konumundaki Türkiye’de iki ülkenin köklü kardeşliği ve dostluğundan aldığımız güçle, ülke tarihinin en büyük ölçekli yatırımlarına imza atıyoruz. 2008’den bu yana Türkiye’ye 14.2 milyar dolarlık yatırım yaptık. Yeni yatırımlarımızla birlikte bu tutar 19.5 milyar dolara ulaşacak. SOCAR’ın Türkiye’de yaptığı yatırımlar, yarattıkları ve yaratacakları ekonomik değerlerle birlikte iki kardeş ülke Azerbaycan ve Türkiye’nin ekonomik işbirliğine de üst düzeyde katkı sağlıyor ve Türkiye’nin katma değerli, yerli üretim gücünü artırarak, özellikle petrokimya ve petrol ürünlerinde dışa bağımlılığını azaltmayı hedefliyor. Türkiye’nin enerji sektörü gibi dinamik bir sektörde de global oyuncular arasında güçlü bir konuma gelmesinde SOCAR’ın yatırımlarının önemli bir payı olacak.
SOCAR Türkiye, Petkim ve STAR Rafinerisi gibi işletmelere sahiptir. Gündemde yeni projeler var mı? Türkiye’de yeni işletmelerin inşaatı veya satın alınması ile ilgili yeni görüşmeler var mı?
Yeni yatırım konusunda bu yıl kesin bir karara varacak şekilde çalışmalarımız devam ediyor. Yatırım kararı alınması durumunda, yeni tesisi 2022 sonunda devreye almayı hedefliyoruz. Biraz önce de belirttiğim gibi, tüm projelerimizin yer aldığı Aliağa’daki arazimiz, geçtiğimiz aylarda Türkiye’nin ilk Özel Endüstri Bölgesi statüsünü kazandı. Yeni tesise karar vermemiz durumunda yatırım yine bu bölgede olacak. STAR Rafineri ve Petkim’le entegre bir tasarım söz konusu olacak. Bu da rekabet bakımından büyük avantaj sağlayacak. Türkiye’deki yatırımlarımızı ihtiyaca göre ve tamamen stratejik olarak değerlendirdiğimizden, yeni satın alma planlarımız da mevcut. Son olarak, Petlim’de dünyanın en büyük işletmecilerinden biri olan APMT ile birlikte çalışıyorduk. APMT, Petlim’i işletmek için bir şirket kurmuştu. Bu şirketi satın aldık; Petlim’i artık SOCAR Türkiye işletecek ama APMT ile olan işbirliğimiz şekil değiştirerek devam edecek; onların dünya çapındaki ağından faydalanmayı sürdüreceğiz.
Yakında açıklanan habere göre, 2019 yılsonuna kadar SOCAR Türkiye ve BP, Türkiye’de dünya çapında bir petrokimya tesisinin inşasına başlamayı planlıyor. Bu işletmenin Petkim’den farkı ne olacak? Yeni işletme nerede yer alacak? Ürünler ihracat için mi, yoksa iç pazar için mi üretilecek?
BP ile dünya standartlarında bir PTA, P-Ksilen ve aromatik ürünler tesisi kurmak ve işletmek için iş ortaklığı olasılığını değerlendirmeye aldık ve bu kapsamda bir çerçeve anlaşması imzaladık. Türkiye’de entegre tek bir petrokimya üretim tesisi var; o da Petkim. Ancak Petkim, Türkiye’nin petrokimya ihtiyacının sadece yüzde 20’sini karşılayabiliyor. Dolayısıyla Türkiye’nin bu alanda daha çok yatırıma ihtiyacı var. Biz de bu alanda var olan ihtiyacı görerek, yeni bir petrokimya tesisi yatırımı planlıyoruz. 2019 yılının ikinci yarısında projeye başlamak gibi bir planımız var. Herhangi bir değişiklik olmazsa da 2022 yılı sonunda tesisimizin faaliyete geçeceğini tahmin ediyoruz. Bu yeni proje için öngördüğümüz yatırım değeri 1.5-2 milyar dolar civarında olacak. SOCAR Türkiye’nin Aliağa’daki Özel Sanayi Bölgesi’nde kurulması planlanan tesis, Türkiye’nin büyümekte olan polyester ambalajlama ve tekstil sektörüne hizmet verecek şekilde tasarlanacak. Bu sayede hem Türkiye’deki petrokimya piyasasındaki payımız artacak, hem de bu ürünlerin Türkiye’ye ithalini de azaltarak, dış ticaret açığının düşmesine katkıda bulunacağız. Türkiye’deki tüm projelerimizde bu hedef doğrultusunda çalışıyoruz.
Petkim’de üretimin genişlemesi için herhangi bir plan var mı? Tesisin ürünleri hangi ülkelere ihraç ediliyor? İhracın coğrafyasını genişletmeyi planlıyor musunuz?
Petkim Türkiye’nin ilk ve tek entegre petrokimya şirketi olarak, 15 üretim, 6 yardımcı tesisiyle yılda 3.6 milyon tonluk üretim yapıyor. 60’ı aşan petrokimyasal ürün yelpazesine sahip ve bugün Türkiye’nin vazgeçilmez bir hammadde üreticisi konumunda yer alıyor. Petkim’in ürettiği yüksek kaliteli ürünler; inşaat, tarım, otomotiv, elektrik, elektronik, ambalaj, tekstil sektörlerinin önemli girdileri. Ayrıca ilaç, boya, deterjan, kozmetik gibi birçok sanayi için de girdi üretiyor. Petkim’in üretiminin yaklaşık yüzde 60’ı iç pazarda satılıyor. Türkiye’de piyasası olmayan ürünleri ise ihraç ediyor. Öncelik, her zaman iç piyasa. Türkiye’nin petrokimya ihtiyacının yaklaşık yüzde 20’sini Petkim karşılıyor. STAR Rafineri’nin tam kapasite devreye girmesiyle birlikte Petkim’le büyük bir potansiyel ortaya çıkacak. STAR Rafineri, Petkim’e yüzde 100’e varan hammadde güvenliği, lojistik tasarruf ve ortak altyapı hizmetlerinden kaynaklanan sinerjiler yaratacak. Optimal kalitede nafta üretimi ve sürekliliğini de sağlayacak olan STAR Rafineri, Petkim ürünlerinin katma değerinin daha da artırılması için fırsatlar ortaya çıkaracak.
Geçen yıl Türkiye’de Azerbaycan’ın katılımıyla, ülkenin petrokimya pazarının dışa bağımlılığının azaltılmasında önemli rol üstlenen yeni bir kompleks açıldı. Ekim 2018’de İzmir’de STAR Rafinerisinin açılış töreni gerçekleştirildi. İlk ürün ne zaman üretilecek ve tam kapasite üretim ne zaman planlanıyor? STAR Rafineri ürünlerinin ihracında öncelik hangi pazarlara verilecek?
SOCAR Türkiye’nin iştiraki STAR Rafineri, açılışının ardından üretim faaliyetlerine başladı. STAR Rafineri dünyanın en yeni teknolojileriyle donatılan rafinerilerinden biri. Böylesine büyük ve modern rafinerilerde komplike süreçler söz konusu olduğundan, tüm sistemler ve birimler kontrollü olarak ve birbirine bağlı bir zincir şeklinde devreye alınıyor. Şu an her şey planlandığı gibi devam ediyor ve rafineri tam kapasite üretime geçmek için artık gün sayıyor.
6.3 milyar dolarlık yatırımla kurulan ve tam kapasite üretime geçtiğinde Türkiye’nin cari açığının azaltılmasına yıllık 1.5 milyar dolarlık katkı sağlayacak olan rafineri, ürettiği ürünleri de iç piyasaya sunacak Rafineri tam kapasite üretime geçtiğinde Petkim’in hammadde ihtiyacının da neredeyse tamamını karşılayacak.
“SOCAR Türkiye” alternatif enerji alanında yatırım olasılıklarını düşünüyor mu?
Petrol rafinaj ve petrokimya işlemleri en yoğun enerji sarfiyatı olan endüstriyel süreçlerdir.
Bu nedenle Petkim RES yatırımımız, alternatif enerji kaynaklarının sanayide kullanımı açısından önemli ve örnek bir yatırım teşkil ediyor. 51 megavat kapasiteli Petkim RES projesi 2017’de devreye alındı. RES’in şu an için 25 megavatlik kısmı devrede, kapasite artışı için başvurumuzu yaptık. 55 milyon Euro’luk yatırımla kurulan Petkim RES, 17 rüzgar türbini ile tam kapasite çalıştığında yılda yaklaşık 200 gigavat saat elektrik üretebilecek.
Halihazırda dünyada sera gazlarının atmosfere salınımının azaltılması meselesi, daha aktif bir şekilde tartışılıyor. Şirket, Türkiye’deki işletmelerinde bu konuda neler yapıyor?
SOCAR Türkiye faaliyet gösterdiği her yerde çalışmalarının daima güvenli, güvenilir ve verimli olmasını hedeflemektedir. Bu anlamda iş güvenliği, iş sağlığı ve çevresel mükemmelliğin sağlanmasında temeli oluşturan, endüstriye ait en iyi İSG-Ç uygulamalarını benimseyen bir kültüre sahiptir. Gelecek nesillere temiz bir çevre bırakmak bizim kurum kültürümüzün de temel prensipleri arasında yer alıyor. Örnek vermek gerekirse, STAR Rafineri’nin mühendislik tasarımı aşamasında, çevrenin bir bütün olarak en iyi şekilde korunmasını sağlamak amacıyla, ekonomik olarak uygulanabilecek ve yerel olarak da sağlanabilecek teknolojiler ve bunların uygulanış biçimleri anlamına gelen pek çok “En İyi Mevcut Teknikler” (Best Available Techniques) esas alındı. Bu kapsamda hava, atık su, gürültü başta olmak üzere çevresel emisyonların ünite bazında kontrolü, izlenmesi, doğal kaynakların ve enerjinin verimli kullanılarak emisyonların asgari düzeyde sınırlandırılması ve atıkların etkin yönetilmesi şirketimizin başlıca hedefleri arasındadır. Üretimde sürdürülebilirliğin önemine inanıyoruz.
Bir süre önce İstanbul’un yeni havalimanında akaryakıt istasyonlarınızın inşaa planları olduğunu açıklamıştınız? SOCAR Türkiye’nin benzin istasyonları ağını genişletmesi planları ile ilgili bilgi verebilir misiniz?
SOCAR’ın dünyanın pek çok ülkesinde akaryakıt istasyonu bulunuyor. Ama Türkiye’de, tüketiciyle buluşacak ilk akaryakıt istasyonlarımız, yeni havalimanında yer alıyor. İstanbul Havalimanı sahasında ve apronda işleteceğimiz 9 akaryakıt istasyonu ile 2019 itibarıyla tüketicilerin, araç kiralama firmalarının, taksilerin ve havaalanı taşıtlarının yakıt ihtiyacını karşılayacağız. Dünyanın en büyük havalimanı olan İstanbul Havalimanı’nda akaryakıt istasyonlarına sahip olmak bizim için hem markamızın tanınması hem de tüketicilerle buluşmak açısından stratejik ve önemli bir adım. Akaryakıt sektöründe her zaman fırsatları değerlendiren ve pazardaki gelişmeleri yakından izleyen bir şirketiz. Önümüzdeki yıllarda bu sektörde başka yatırımlarımız da olabilir
Gazeteci * Sara İsrafilbekova