Azerbaycan'ın en büyük petrol havzası Azeri-Çırak-Güneşli (AÇG) petrol yataklarının 2024 yılında sona erecek üretim ve paylaşım anlaşmasının süresi 2050 yılına kadar uzatıldı.
Bakü Haydar Aliyev Merkezi'nde düzenlenen imza töreninde Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Büyük BritanyaDevlet Bakanı Alan Duncan, Gürcistan Enerji Bakanı İlia Eloshvili ve pay sahibi şirket yetkilileri yer aldı. Törende Türkiye'yi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak temsil etti.
Cumhurbaşkanı Aliyev, törende yaptığı konuşmada, bugünün ülke için çok önemli bir gün olduğunu, AÇG yataklarının işletilmesinde yeni bir dönemin başladığını söyledi.
İlk anlaşmanın Azerbaycan'ın çıkarlarını tam sağlamadığını, yeni anlaşmanın ise daha iyi şartlarda olduğunu belirten Aliyev, "Anlaşma imzalandıktan sonra Azerbaycan'a yabancı yatırımcılar tarafından 3,6 milyar dolar tutarında bonus ödenecek. SOCAR'ın AzAÇG şirketi yüklenici gibi anlaşmanın uygulanmasında yer alacak. SOCAR'ın payı yüzde 11,6'dan yüzde 25'e çıkıyor. Azerbaycan'ın payı yüzde 75 olacak. 23 yıl boyunca AÇG'den 436 milyon ton petrol üretildi. Yeni bilgilere göre yataklarda daha üretilmemiş en az 500 milyon ton petrol rezervi var. Fakat bu rakamın daha da artacağını düşünüyorum."
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın mesajı
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Albayrak da törende Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın mesajını okudu.
Mesajında "Asrın Kontratı" olarak tabir edilen AÇG Üretim ve Paylaşım Anlaşması'nın 2050 yılına kadar uzatılmasının, ülkeler için hayırlara vesile olmasını dileyen Erdoğan, 20 Eylül 1994 yılında Azerbaycan ile Türkiye Petrollerinin de dahil olduğu uluslararası konsorsiyum arasında imzalanan anlaşma ve 2006 yılında devreye giren Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı'nın, Azerbaycan petrolünün üretimi ve dünya pazarlarına güvenli bir şekilde sevkine imkan tanıdığını ifade etti.
Anlaşmanın, Azerbaycan başta olmak üzere, tüm bölgenin istikrarına, kalkınmasına, stratejik konumunu pekiştirmesine ciddi katkılar sağladığını vurgulayan Erdoğan, mesajında şu ifadelere yer verdi:
"Hiç şüphesiz bu proje, uluslararası ve bölgesel düzeyde yürütülecek etkin iş birliğinin en güzel örneklerinden biridir. Azerbaycan petrolünün Türkiye üzerinden dünyaya ulaştırılmasıyla başlayan iş birliği süreci, Şah Deniz Faz-1 ve Bakü-Tiflis-Erzurum doğalgaz boru hattı projeleriyle daha da derinleşmiştir. Son olarak Şah Deniz Faz-2 ve önümüzdeki yıl açılışını yapacağımız Trans-Anadolu Doğal Gaz Boru hattı, inşallah, bu örnek iş birliğimizin zirvesi olacaktır. Tek millet iki devlet olan Türkiye ve Azerbaycan, bugüne kadar olduğu gibi gelecekte de özellikle enerji konusunda tam bir dayanışma içerisinde hareket edecektir. Bu vesileyle, kıymetli dostum Cumhurbaşkanı sayın Aliyev başta olmak üzere, tüm Azerbaycanlı kardeşlerime en derin muhabbetlerimi sunuyorum."
Azerbaycan, 1994 yılında yabancı şirketlerle AÇG yataklarının işletilmesine yönelik anlaşmaya imza atmıştı. Anlaşma süresi 30 yıl olarak belirtilmiş, 1997'de yataklarda üretime başlanılmıştı. Buradan çıkarılan petrolün büyük kısmı Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı ile dünya piyasalarına sevk ediliyor.
Yeni anlaşmayla katılımcı şirketlerin hisseleri ise şöyle şekillendi:
BP yüzde 30,37, AzACG (SOCAR) yüzde 25, Chevron yüzde 9,57, Inpex yüzde 9,31, Statoil yüzde 7,27, ExxonMobil yüzde 6,79, TPAO yüzde 5,73, Itochu yüzde 3,65, ONGC Videsh Limited (OVL) yüzde 2,31.