TREND Haber Ajansı Türkiye ve Ortadoğu Masası Yönetmeni Rufiz Hafızoğlu
Her ne kadar Türkiye Başbakanları seçimlerin aradından geleneksel olarak KKTC ve sonrasında Azerbaycan'a gelseler de Davutoğlu'nun, arka planda Moskova-Ankara gerginliği sürecinde Azerbaycan ziyareti sıradan varsayılmamalıdır.
Ayrıca, daha önce gazetecilerin "Türkiye'nin, gelişen Rusya kirizi nedeni ile, Moskova doğalgazı keserse alternatifleri nelerdir?" sorusu üzerine Davutoğlu, Azerbaycan, İran ve Irak olmak üzere 3 alternativin bulunduğunu bildirmişti.
Ankara'daki birsıra uzman bu açıklamayı Rusya'nın kış itibarı ile doğalgazı kesebilecek diye değerlendirmişti. Uzmanlar, Erdoğan'ın dün Katar'a düzenlediği ziyareti ve LNG alımı konusunda anlaşmayı da Rusya'nın doğalgazı kesmeye niyyetli olduğu yönünde algılamıştı.
Türkiye Azerbaycan'dan yıllık 6,6 milyar metre küp düzeyinde ithal ediyor. Türkiye ayrıca, İran'dan da doğalgaz alıyor. Bunun dışına Ankara'nın Cezayir ve Nijerya ile sırasıyla 4,4 milyar ve 1,2 milyar metre küp LNG alım anlaşması var.
Ama uzmanlar Rusya'dan gaz kesintisi üzerine konuşanda çok önemli bir noktayı gözden kaçırıyorlar.
Her ne kadar iki ülke arasında doğalgaz alış verişi take or pay ( al ya da öde
) üzerinde yapılmasa da Rusya'nın her yıl ülkeye 20 milyar metre küp doğalgaz iletme yükümlülüğü olan anlaşma var.
Türkiye ile ilk 16 milyar metre küp iletim hacimli anlaşma 1997 yılında imzalandı ve 2025 yılına kadar yükümlü.1998 yılında imzalanan 2. anlaşma ise 4 milyar metre küp hacminde ve 2021'e kadar yükümlü.
2014 yılında Türkiye Rus gazının Almanya'nin ardından 2. en büyük alıcısı oldu. Resmi verilere göre, Ankara Gazprom'dan 27,3 milyar metre küp doğalgaz aldı.
Anlaşmalar kapsamında Rusya Türkiye'ye doğalgaz nakli yükümlülüğüne sahip ve aksi taktirde ceza ödemek zorunda. Ayrıca böylesine büyük pazarın kaybedilmesi Moskova'nın da çıkarlarına değil.
Her iki taraf bunu çok güzel biliyor ve anlıyor.
Tüm bunları gözönünde bulundurduğumuz zaman, Rusya doğalgazı kesintisinin Türkiye'yi tehdit etmediğini söyleyebiliriz.
O zaman Davutoğlu'nun alternatiflerimiz var açıklaması ne anlama gelir? Başbakan'ın açıklamasını, enerji bağımlılığının azaltılaması ve kaynak çeşitlendirilmesi yönünde yeni bir adım olarak değerlendirilebilir.
Azerbaycan'ın Türkiye'ye doğalgaz ihracını artırabileceğinden hiç şüphe yok. Ama Azerbaycan doğalgazı Türkiye'de Rusya'nın yerini tutamaz.
Rusya gazına tek alternatif, Kuzey Irak Kürt Yönetimi doğalgazı olabilir ve eğer Erbil 2016 yılından itibaren ihracata başlarsa.
Ankara ve Erbil arasında doğalgaz alımı için anlaşma var. Bu anlaşma kapsamında doğalgazın Türkiye'ye iletilmesi 2016 yılından itibaren başlanması bekleniliyor. İlk aşamada iletilen doğalgaz hacminin 30 milyar metre küp olması bekleniliyor. Beklenilen bu rakam ise, günümüzde Rusya'nın ihrac ettiği gazdan daha fazla ve bu da Türkiye için büyük bir koz.
Twitter@rhafizoglu
