Körfez'deki siyasi uzmanlar, Suriye konusunda hareketlenen diplomasi trafiğinde, Suudi Arabistan'ın "aşamalı olarak" Moskova'yı Esed'in gidişine ikna edeceği görüşünü savunuyor.
Suriye krizinin siyasi çözümünde diplomatik trafik son günlerde hız kazandı. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ve Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Adil el Cubeyr, bu ayın başında başkent Doha'da Suriye konulu üçlü bir zirve gerçekleştirdi. Bu görüşmeden sekiz gün sonra Cubeyr, Moskova'ya giderek Lavrov ile bir araya geldi.
Benzer şekilde, Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim, 2011'den bugüne ilk kez bir Körfez ülkesine ziyaret için Umman'a gitti. İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif de dün Suriye'nin başkenti Şam'a giderek temaslarda bulundu.
"Rusya'yı ikna etmek mümkün"
Cubeyr'in Rusya temaslarını "Suriye sorunun çözümü yönünde ilerleme" diye değerlendiren Merkezi İngiltere'nin başkenti Londra'da bulunan Suudi Arabistan sermayeli El Hayat gazetesinde konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunuldu.
Gazete yazarı Halid ed-Dahil, " Moskova veRiyad arasında karşılıklı anlayış oluşuyor. Rusya, Suudi Arabistan'ın Esed'in gitmesinin gerekliliği fikrini paylaşmasa da, artık bu fikri anlıyor. İki taraf arasındaki kör düğüm ise Esed" dedi.
Bu diplomatik temasların aşamalı olarak Rusya'yı ikna edeceği görüşünü savunan Dahil, "Suudi Arabistan diplomasinin aşamalı olarak Rusya'yı Esed'in gitmesi konusunda ikna etmesi mümkün. Rusya ikna olduğu zaman Esed'in iktidardan çekilmesi konusunda İran'ı da ikna etmeye çalışacaktır. Yemen Cumhurbaşkanı Ali Abdullah Salih'in durumunda olduğu gibi bir çıkış ayarlayabilirler ama Esed gibi bir savaş suçlusunun yakalanıp mahkemeye çıkartılması gerekir" görüşünü paylaştı.
ABD Başkanı Obama'nın "İran ve Rusya'nın Esad konusunda tavrının yavaş yavaş değişmekte olduğunu ve bunun Suriye için yeni bir dönem anlamına geldiği" sözlerini hatırlatan Halid, "Suriye'den terörün yayılmasının, trajedi ve yıkımın kaynağı, kısaca sorunun kaynağının Esed olduğu tüm taraflarla tartışılmalı. Sonunda kimse Esed'in bekası Suriye'nin geleceğine çözüm sağlayacağını savunmamalı" diye konuştu.
Suriye Muhalif Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) temsilcilerinin resmi ziyaretle gerçekleştirecekleri Rusya temaslarını değerlendiren Dahil, "Rusya bununla siyasi çözümden yana olduğu mesajını veriyor. Siyasi çözüm de rejim ve muhalefet arasında mümkün. Bu Moskova'nın temel görüşü. Rusların sorunu, tercihi Suriye halkına bırakmanın gerektiğini söylüyorlar ancak Suriye halkının tercihlerine göre hareket etmiyorlar" diye konuştu.
"Rusya'nın pozisyonu değişmiyor ancak yumuşuyor"
Rusya'nın pozisyonunun "yıllar önce veya altı ay önceki gibi olmadığı" değerlendirmesinde bulunan Londra merkezli Suudi gazetesi el-Kuds el-Arabi'nin Katarlı yazarı Muhammed Müsfir ise, bunun köklü bir değişim olmadığını belirterek, "Suudi Arabistan'ın bu çabaları, Rusya'nın pozisyonunu değiştiriyor diyemeyiz ancak yumuşatıyor. Bu durum bize, Suud diplomasinin yavaş yavaş da olsa meyvelerini vereceğini söylüyor" dedi
Kral Abdullah'ın tahta geçmesinden bu yana Suudi Arabistan dış politikasının çok aktif olduğunu, bunun da sonunda meyvesini vereceğini dile getiren Müsfir, "Suudi diplomasinin başarılı olabilmesi için tüm uluslararası çabaları, özellikle Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin daimi üyelerinin çabalarını bir araya getirmesi gerekiyor" ifadelerini kullandı.
Müsfir, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Cubeyr'in Moskova temaslarının ardından sarfettiği "Esed rejimiyle diyaloğa girmemiz, iş birliği yapmamız veya Esed'in çözümün bir parçası olmasını kabul etmemiz mümkün değil" sözlerinin Riyad'ın pozisyonunu açıkça ortaya koyduğuna işaret etti.
Suriye muhalefetinin bugün gerçekleştireceği Moskova ziyaretinden de bahseden Müsfir, muhalefetin Moskova'ya gerçekleştirdiği ilk ziyaret olmadığını ancak yoğun diplomasi ve çözüm arayışı sırasında Rusya'nın muhalefete yaklaşımının değişebileceği değerlendirmesinde bulundu.
AA