SOCAR Türkiye CEO’su Zaur Gahramanov Trend haber ajansına, başta TANAP projesi olmakla önemli konularda özel açıklamarda bulundu.
Bildiğiniz gibi 2019, özellikle SOCAR Türkiye için çok yoğun bir yıl oldu. Geçen yıl şirketin faaliyetlerini nasıl özetlersiniz? Şirketin faaliyetlerinde hangi kilit noktalar gösterilebilir?
Sizin de altını çizdiğiniz gibi 2019 bizim için yatırımlarımızın sonuçlarını almaya başladığımız bir yıl olarak özel bir öneme sahip. Biliyorsunuz, enerjide arz güvenliği adına atılan çok büyük bir adım olan TANAP’ın açılışını, Haziran 2018’de yapmıştık. O tarihten sonra da Türkiye’ye ticari anlamda doğalgaz satışı başladı. 2019’un sonunda ise TANAP’ın 1.850 kilometrelik tüm hattını tamamladık ve İpsala’daki törenle doğalgazı Avrupa’nın kapısına kadar götürdük. Bundan sonra Trans-Adriyatik Boru Hattı’nın (TAP) devreye girmesiyle birlikte Azerbaycan doğalgazı, Avrupa ülkelerine ulaşmış olacak.
Ekim 2018’de açılışını gerçekleştirdiğimiz 6,3 milyar dolarlık bir diğer dev yatırımımız da STAR Rafineri. Türkiye’nin cari açığında önemli yer tutan dizel, nafta, jet yakıtı ve LPG gibi ürünlerin üretimini gerçekleştiren rafinerimiz, 2019 yılı içinde tam kapasite çalışmaya ve yurtiçine satış yapmaya başladı. Bizim için geçen yıl attığımız bir başka önemli adım, Haziran 2019’da Bursagaz, Kayserigaz, SOCAR Enerji Ticaret, Enervis ve Millenicom’un bünyemize katılması oldu. Böylelikle SOCAR Türkiye, doğalgaz dağıtım alanına da girerek ‘rafineri-petrokimya-enerji-lojistik-dağıtım-iletim’ zincirinin tüm halkalarını tamamlamış oldu. Bu yaklaşımla tüm grup şirketlerimizi kapsayan bir entegrasyon süreci başlatarak; SOCAR Türkiye Rafineri ve Petrokimya İş Birimi, SOCAR Türkiye Doğalgaz İş Birimi, SOCAR Türkiye İnovasyon ve Teknoloji İş Birimi ile SOCAR Türkiye Lojistik İş Birimi’ni oluşturduk. Bu entegrasyonun bize ne tür avantajlar getireceğinin ilk somut kanıtı bence STAR Rafineri oldu. Ekim 2018’de devreye aldığımız STAR Rafineri ve Petkim’in entegre çalışmasının faydasını Petkim’in 2019 yılı 3. Çeyrek finansal sonuçlarında gördük. İş birimlerimizde oluşturduğumuz ortak altyapı ve alınacak ortak hizmetler sayesinde iş süreçlerimizde sinerjiyi ve kârlılığı artırmaya devam edeceğiz.
2019 yılı sonuçları itibarıyla TANAP'la Türkiye'ye ne kadar gaz ithalatı yapıldı?
Azerbaycan doğalgazını Türkiye ve Avrupa’ya taşıyacak 3 bin 500 kilometrelik Güney Gaz Koridoru’nun en önemli halkası olan TANAP’tan, 2019 sonuna kadar Türkiye’ye gelen gaz miktarı 3,7 milyar metreküpe ulaştı. Toplam 16 milyar metreküp kapasitesi bulunan TANAP, 6 milyar metreküp gazı Türkiye'ye getirdikten sonra 10 milyar metreküpü Türkiye-Yunanistan sınırında TAP'a teslim edecek. Bu proje ile Azerbaycan, Avrupa’nın enerji arz güvenliğinde etkin bir rol oynayacak.
Petkim’in petrokimya alanındaki ürün çeşitliliği hakkında bilgi verir misiniz?
2008 yılında çoğunluk hissesini satın aldığımız Petkim, hâlâ Türkiye’nin ilk ve tek entegre petrokimya tesisi. Türkiye petrokimya piyasasının en güvenilir tedarikçisi olan Petkim, 15 ana üretim tesisi ve 6 yardımcı tesisinde üretilen 60’a yakın farklı petrokimya ürünü üretiyor. Petkim’de ara ürünlerin işlenerek farklı ürünlere çevrilmesi için yatırım seçeneklerini sürekli olarak değerlendirmekteyiz.
Gelecek yıl Petkim'de yeni ürünlerin üretimi üzerinde çalışmayı düşünüyor musunuz?
Petkim’in 55 yıllık tecrübesi ve Ar-Ge Merkezi ile petrokimya portföyümüzün, kurulu tesislerimizle veya ek yatırımlarla genişletilmesi amaçlı araştırma ve iş geliştirme çalışmalarımızı sürekli bir faaliyet olarak yürütüyoruz. Bu yılki odağımızda, STAR Rafineri ve Petkim arasındaki entegrasyonla gelen sinerjiler ve ürünlerimiz için alternatif değerlendirme seçenekleri var.
Petkim 2020 yılında ne kadar üretim planlıyor?
2019’un üçüncü çeyreğinde dünya piyasalarında hem genel hem de petrokimya alanında bir daralma yaşanmasına karşın, Petkim’in finansal sonuçları oldukça iyi geldi. 2019 yılında 3.4 milyon ton brüt üretim ile üretim rekoru kırdık. 2020 yılında da bu başarımızı sürdürmeyi hedefliyoruz.
SOCAR Türkiye'nin Petkim ürünlerini ihraç etmek için Malezya ve Pakistan pazarlarını araştırdığı daha önce bildirilmişti. Bu konuda ne gibi işler yapıldı?
78’den fazla ülkeye ihracat yapan Petkim, yüksek ürün kalitesi ile dünya piyasalarında öne çıkıyor. Turquality çalışması kapsamında Petkim’deki her ürün için hedef pazar çalışması yapıldı. Bu çalışmada, 2017 yılı GSYİH’sı 50 milyar dolar üstünde olan ülkelerden; coğrafi konum, politik istikrarsızlık, girilmesi zor pazarlar kriterine göre ülkeler sıralanarak, ekonomik potansiyel gösteren ülkeler hedef pazar olarak seçildi. Ekonomik potansiyeli yüksek ülkeler arasında yer alan Malezya ve Pakistan da hedef pazarlarımız arasında yer alıyor.
2019 sonuçlarından sonra SOCAR'ın Petkim'e yaptığı yatırımların hacmi nedir? Gelecek yıl için herhangi bir yatırım planı var mı?
SOCAR Türkiye olarak Petkim’in çoğunluk hissesini aldıktan sonra her yıl ortalama yaklaşık 100 milyon dolara yakın yatırım yaptık. 2008-2018 yılları arasında Petkim’e yaptığımız yatırımların toplamı 1 milyar dolar civarında oldu. Yatırım harcamalarında önceliği fabrikaların modernizasyonu, genel iyileştirme, dijitalleşme, enerji ve çevre yatırımları aldı. 2020 yılında Petkim’in dijitalleşme yolculuğu ve fabrikalarımızın modernizasyonuna yönelik yatırımlarımız devam edecek.
2019 yılında STAR Rafineri’de rafinaj hacmi nedir?
Türkiye’de reel sektörün tek noktaya yaptığı en büyük yatırım olan rafinerimiz, Ekim 2018’de Azerbaycan ve Türkiye Cumhurbaşkanları tarafından gerçekleştirilen açılış töreninin ardından faaliyete geçti. 2019 yılının eylül ayında tam kapasite üretime başlayan STAR Rafineri’de yılsonu itibarıyla işlenmiş ham petrol miktarı 7,2 milyon tonu buldu. Yıllık 10 milyon ton ham petrol işleme kapasitesi bulunan STAR Rafineri’de 4,8 milyon ton dizel ve 1,6 milyon ton naftanın yanı sıra, Türkiye’nin cari açığında önemli bir yer tutan jet yakıtı ve LPG gibi petrol ürünleri de üretiliyor.
Bildiğiniz gibi, STAR Rafineri şu anda Rusya ve Irak'tan ham petrol ithal ediyor. İthalat kaynaklarını daha fazla çeşitlendirmeyi planlıyor musunuz?
6,3 milyar dolarlık yatırımla hayata geçirdiğimiz STAR Rafineri’de, dünyanın en modern teknolojilerini kullanıyoruz. Operasyonlarımızı sürdürürken modelleme çalışmaları yapıyor, piyasa şartlarına göre en uygun fiyat ve kalitedeki ürünleri alarak işliyoruz. Doğal olarak, alım yaptığımız ülkeler ve ürün miktarları da değişiyor. 2019 yılı sonu itibarıyla Rusya ve Irak’a ek olarak daha fazla kaynaktan ithalat yapmaya başladık. İthalat kaynaklarımızı daha da arttırmayı planlıyoruz.
BP ile birlikte Türkiye'de yeni bir petrokimya tesisi inşaatına yönelik hazırlıklar hangi aşamada?
SOCAR Türkiye olarak İzmir Aliağa’daki Özel Endüstri Bölgemizde yapmayı planladığımız proje ile ilgili dizayn ve ön mühendislik çalışmalarımız halen devam ediyor. Nihai yatırım kararı ile ilgili gelişmeleri 2020 yılı içinde paylaşacağız. Tesisin devreye girmesi durumunda Türkiye’nin Saf Tereftalik Asit (PTA) ithalatının tamamen sıfırlanması bekleniyor ve aynı zamanda pareksilen (PX) ürünlerinde ithal edilen 800 bin tonluk ürünün de Türkiye’de üretilmesi mümkün hale getireceğiz.