Taliban’ın kontrolü ele aldığı Afganistan’da belirsizlik sürerken gözler iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilere çevrildi. Ülkenin yüzde 60’ına elektrik verilemeyen 37 milyon nüfuslu Afganistan’da Türk sermayeli 3 firmanın yaklaşık 200 milyon dolarlık projesi bulunuyor. Yatırımların devamı için güvenliğin önemine işaret eden Müteahhitler Birliği Üyesi Mithat Yenigün, ülkenin enerji ihtiyacı olduğunu söyledi.
Afganistan’da Taliban’ın kontrolü ele almasıyla belirsizlik süreci devam ederken gözler, iki ülke arasındaki siyasi ve ekonomik ilişkilere çevrildi. Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan müşavirlik raporlarına göre, 37 milyon nüfusa sahip ve ülkenin yüzde 60’ına elektrik verilemeyen Afganistan’da, Türk müteahhitlik firmaları bugüne kadar 6,6 milyar dolar değerinde 701 proje üstlendi. İç çatışmaların yanısıra, Uluslararası Koalisyon Birlikleri’nin 2014 yılı sonrasında ülkeden çekilmesiyle müteahhitlik projeler de azaldı. Bugün sadece Türk sermayeli 3 firma faaliyet gösteriyor. Bu firmaların devam eden projelerini değeri yaklaşık 184 milyon dolar.
AFGAN 342 FİRMA TÜRKİYE’DE FAALİYETTE
Afganistan’da Türk sermayeli müteahhitlik firma sayısı çok az olmasına karşın Türkiye’deki Afgan sermayeli firmalar oldukça yüksek. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) raporlarına göre, doğrudan uluslararası yatırımı bulunmamakla birlikte, Türkiye’de 342 Afgan sermayeli şirket var. Bunlar bilgisayar, makine, deri işlemesi, ulaştırma-seyahat, eğlence, gayrımenkul, inşaat, mobilya, tekstil ve tarım gibi sektörlerde faaliyet gösteriyor.
DIŞ TİCARETİ SINIRLI
ABD yaptırımlarının etkisiyle ülkede dış ticaret de oldukça düşük. Yıllık 11 milyar dolar ithalatına karşılık, ihracatı sadece 1.2 milyar dolar. Türkiye’nin ihracatında Afganistan, yüzde 0,08 payla 101’inci sırada yer alıyor. Bu ülkeye Türkiye, 186 milyon dolarlık ihracata karşılık, ithalat 11,6 milyon dolar. Afganistan’ın ithalatında ise Türkiye, yüzde 2,5 pay ile 6'ncı, ihracatında da yüzde 1 pay ile yine 6’ncı sırada. Başlıca ihraç kalemleri arasında ilaçlar, halı, mücevher eşyası, büyükbaş hayvan derisi, kabuklu meyveler olurken, bu ülkeden ithalatta taze ve kuru üzüm, sığır derisi, kavun ve karpuzlar öne çıkıyor.
MADENDE 1 TRİLYON DOLARLIK REZERV
Madenler de Afganistan’ın önemli zenginliklerinden. Ülkede 1 trilyon dolarlık kıymetli maden rezervleri olduğu tahmin edilirken, büyük petrol, kömür ve doğal gaz rezervlerine de ev sahipliği yaptığı biliniyor. Ülkede halen önemli alt ve üst yapı yatırımlarına ihtiyaç söz konusu. Çimento, asfalt, kapı pencere, boya, mermer, tuğla gibi yapı malzemelerinin yanı sıra, hidro-elektrik santraller, içme suyu, rafineri tesisleri, su borusu hatları, enerji santralleri, ulaştırma sistemleri gibi alt ve üstyapı projelerinde de yatırım ihtiyacı bulunuyor.
YATIRIMLARDA GÜVENLİK ÖNEMLİ
Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Yüksek Danışma Kurulu Üyesi Mithat Yenigün, Afganistan’da devam eden Türk yatırımlarına ilişkin bir sıkıntı olacağını düşünmediğini belirterek, “Çünkü enerjiye ihtiyaç var” dedi. Ülkede yatırımların 2013 yılından sonra azaldığına işaret eden Yenigün, yaklaşık 2-3 firmanın bulunduğunu belirtti. Türk firmaların bölgede iş yapması için ikili ilişkiler ve güvenliğin önemine vurgu yapan Yenigin, hali hazırda ülkede yürüyen işlerin tutarın 200 milyon dolar civarında olduğunu söyledi.