Trend Haber Ajansı Türkiye Masası
Maksim Tsurkov
Azerbaycan Avrupa için tek alternatif doğalgaz temin kaynağı olmaya devam ediyor. Fakat Avrupa'da bir çok kişinin bunu anlamadığı kanaati oluşuyor. AB'nin enerji güvenliğinin temin olunması kararını Birlik tarafından değil Azerbaycan tarafından alınması bir çelişki ama gerçek.
Bu kararlardan en önemlisi, Güney Gaz Koridoru ve onun temel parçalarından biri olan, Azerbaycan'ın Şah Deniz kaynaklarının 2. fazından yılda 10 milyar m³ doğalgazı Yunanistan, Arnavutluk ve İtalya üzerinden Avrupa'ya taşıyan Trans-Adriyatik boru hattı (TAP).
Fakat TAP'ın Avrupa'da yapım aşamasında karşılaştığı zorluklar bir soru oluşturuyor: Azerbaycan'a bu gerekiyor mu?
Avrupa'nı doğalgaz ile temin etmek ve Rusya baskısına karşı enerji enerji güvenliği vermek için finansal, siyasi ve diğer risklere gitmeğe değer mi?
Belki de Avrupa'da bazıları, Azerbaycan'ın sadece Avrupa'ya doğalgaz satmak zorunda olduğunu düşünüyorlar ki, çıkar elde etmek için bu konuda bazı koşullar ileri sürüyorlar. Ama gerçekler şöyle ki, Azerbaycan'ı doğalgaz satışı yapmak için AB'ne bir o kadar da ihtiyaç yok.
Başbakan Davutoğlu'nun Azerbaycan'a ziyareti zamanı taraflar, Güney Gaz Koridoru'nun diğer önemli parcası Trans-Anadolu Boru Hattı (TANAP) projesinin yapımının hızlandırılması yönünde karar aldılar. Bu, Türkiye'nin en önemli doğalgaz tedarikçisi Rusya ile Ankara arasında gerginliğin fonunda gerçekleşti.
Türkiye 2014 yılında Gazprom'dan 27,3 milyar m³ doğalgaz aldı ve eğer Rusya doğalgaz iletimin durdurursa Ankara alternatif aramak zorunda kalacak.
Davutoğlu'nun da söylediği gibi Türkiye'nin alternatifleri var ve ilk önce bu Azerbaycan. Bu nedenle TANAP'ın yapımında hızlandırma kararı alındı. Azerbaycan doğalgazının Türkiye'ye iletilmesi 2018 yılı ortalarında planlanıyordu ama Azerbaycan'da Şah Deniz 2 kaynaklarının da işlenmesinde hızlanma ile bu daha erken bir tarihte gerçekleşebilir.
TANAP'ın ilk iletim hacmi yılda 16 milyar m³ olacak ki, bunun 6 milyar m³ ksımı Türkiye, 10 milyar m³ kısmı ise Avrupa'ya iletim için planlandı. Fakat eğer Türkiye'ye daha büyük hacimde doğlagaz gerekirse ve Avrupa TAP'ın yapımı yerine engel oluşturmaya devam ederse, Azerbaycan gazın tamamını Türkiye'ye verebilir. Ayrıca TANAP'ın gelecekte kapasitesinin 32 milyar m³ hacmine çıkarılacağının unutulmaması gerekir.
Ayrıca Avrupa'nın Azerbaycan'ın Şah Deniz kaynaklarının işlenmesi için bir sıra Avrupa şirketi ile anlaşma imzaladığını unutmaması gerekti. Bunların arasında, Gas Natural Fenosa, DEPA, E.ON, Engie, HERA Trading, EGL-Axpo, Enel, Shell ve BULGARGAZ var ve anlaşmanın ihlali milyonluk cezalara mal olabilir.
Avrupa'nın bilmesi gereken bir şey var: AB olmadan bile Azerbaycan doğlagazının alıcısı var.
